Bên cạnh các danh lam thắng cảnh nổi tiếng, Nha Trang còn có nhiều địa điểm du lịch văn hóa tâm linh với quy mô đồ sộ và độc đáo. Một trong số đó chính là tháp bà Ponagar.
TÓM TẮT NỘI DUNG BÀI VIẾT
Vài nét về Tháp Bà Ponagar
| Địa chỉ | Giờ mở cửa | Giá vé tham khảo |
| – Đường 2 tháng 4, Vĩnh Phước, Nha Trang, Khánh Hòa. | – 8h00 – 18h00 | – 25.000 VNĐ/người |
Tháp bà Ponagar là một địa danh du lịch tâm linh nổi tiếng nằm ngay trong thành phố Nha Trang, cách Trung tâm chỉ khoảng 2km về phía Bắc. Tháp nằm trên ngọn đồi Cù Lao, cao khoảng 10m, bên dưới là sông Cái. Sự hài hòa của núi non, sông nước và Tháp Bà linh thiêng, tạo cho nơi đây phong cảnh vừa yên ả, trầm mặc, vừa hữu tình, rất thích hợp cho các chuyến tham quan hướng về chiều sâu tâm linh.
Tháp Bà nằm trên ngọn đồi Cù Lao, bên dưới là sông Cái
Tháp bà Ponagar được xây dựng từ khoảng thế kỷ thứ 8-13 với rất nhiều biến động của lịch sử. Nhiều lần ngôi tháp bị phá hủy rồi xây lại, hoặc được các đời vua thế hệ sau tôn tạo, hoàn thiện và xây thêm các tòa tháp mới. Lịch sử của toà tháp cũng như quy mô của chúng cho thấy sự biến động của một phần lịch sử đất nước Champa cũ, cũng như dấu vết của một quốc gia hùng mạnh đã tồn tại trong quá khứ. Hiện nay đây là quần thể kiến trúc Champa lớn nhất tại Việt Nam.
Tháp Ponagar hay hiểu đơn giản là một ngôi đền của người Champa. Đền gắn liền với truyền thuyết về nữ thần Po Ana gar (hay còn gọi là Ponagar hay Thiên Y Thánh Mẫu Ana). Đây là người đã tạo dựng ra Trái Đất, sản sinh gỗ quý, cây cối và lúa gạo. Do vậy, đối với người dân ở đây, nhất là những người theo tín ngưỡng Hindu, công trình có ý nghĩa rất thiêng liêng.
Tháp Bà Ponagar vừa là điểm du lịch tâm linh, vừa là một đại diện của văn hóa Champa cổ với kiến trúc độc đáo
Còn đối với khách tham quan, bạn có thể chiêm ngưỡng một công trình rất độc kiến trúc đáo, sau hơn 1000 năm vẫn rất vững vàng. Mặt khác, bạn có thể tạm gạt bỏ những bon chen của cuộc sống, bước vào được một không gian cổ kính, để tâm hồn tĩnh tại và cảm nhận một thế giới tâm linh vừa trầm mặc, vừa sâu sắc vừa linh thiêng.
Tháp bà Ponagar có gì đặc sắc?
Quần thể kiến trúc tháp Po Nagar có 3 tầng ứng với 3 khu vực gồm: Tầng Tháp Cổng, tầng Mandapa (khu tiền đình) và Tầng khu đền tháp. Hiện nay, quần thể này chỉ còn 5 công trình kiến trúc, tập trung chủ yếu ở 2 khu là khu tiền đình và khu đền tháp.
Tháp Bà uy nghi và thanh tịnh trên ngọn đồi cao
– Tầng tháp cổng: Đây là tầng đầu tiên để dẫn lối lên 2 tầng trên. Tầng này hiện nay đã không còn nguyên vẹn, chỉ còn một số dấu tích xưa như những cột trụ, bậc thang được làm bằng đá.
– Tầng Mandapa: Đứng từ dưới khu vực cổng nhìn thẳng lên bạn sẽ thấy ngay khu này. Điểm nhấn chính của tầng này là 4 hàng cột lớn được làm từ gạch nung. Các nghiên cứu chỉ ra rằng đây là khu vực để các tín đồ chuẩn bị lễ vật trước khi dâng lên Bà hành lễ. Người ta còn tin rằng thực tế quần thể này nguyên bản của chúng là có mai che hở tường. Nhưng do thời gian hoặc các biến động của lịch sử, mái che hiện đã không còn, chỉ còn lại những hành cột lớn nhỏ đứng đều đặn và thẳng hàng.
– Tầng đền tháp: Đây là khu vực chính của Tháp Bà, cũng là tầng cao nhất. Khu này có 6 toà tháp, nhưng hiện nay chỉ còn nguyên vẹn 4 tháp. 2 tháp phía sau đã bị phá hủy, chỉ còn lại nền móng. Các tháp đều có kiến trúc giống nhau, chỉ khác nhau về kích thước. Chúng được xây theo cấu trúc hình vuông, từ chân tháp đến gần ngọn tháp thẳng tắp, phần đỉnh được xây nhọn như hình chóp nón.
Trong 4 tháp còn lại thì ngọn tháp hướng ra phía Đông Bắc là ngọn tháp chính, có chiều cao và quy mô đồ sộ nhất. Tháp có 4 tầng, cao 23m, được xây bằng gạch khít mạch, có vẻ như chúng hoàn toàn không sử dụng đến nguyên liệu kết dính. Tuy nhiên đến nay, tháp vẫn đứng vững uy nghi cho thấy sự tài tình trong nghệ thuật kiến trúc và xây dựng của người xưa, mà đến nay khoa học vẫn rất khó giải mã.
Tượng nữ thần Po Ana Gar được xem là một kiệt tác điêu khắc của người Champa
Bên trong tháp là tượng nữ thần Po Ana Gar bằng đá hoa cương. Bà ngồi uy nghi trên đài sen, sau lưng là phiến đá lớn tạc hình lá bồ đề. Người ta đánh giá đây là một kiệt tác điêu khắc của người Champa. Tuy nhiên người Pháp đã lấy mất đầu của tượng, vì vậy bức tượng hiện nay có đầu làm bằng xi măng và sau đó vẽ mặt nữ thần. Bên trong tháp khá tối và lạnh. Cuối tháp có bệ thờ bằng đá ngay dưới tượng nữ thần Po Ana Gar có 10 cánh tay.
Ngoài Tháp chính còn có các tháp gồm Tháp Nam thờ thần Shiva, cao khoảng 18m, Tháp Đông Nam, cao 7m, thờ con trai thần Shiva là thần Skanda (thần chiến tranh); Tháp Tây Bắc, cao 9m, thờ thần Ganesa (thần đầu voi), con trai thứ hai của thần Shiva. Đây là vị thần biểu tượng của sự thông thái, may mắn và hạnh phúc.
Khu bia ký
Nếu bạn là người đam mê khám phá văn hóa, lịch sử chắc hẳn bạn sẽ quan tâm đến khu này. Tại Tháp bà, rất nhiều bia ký cổ của người Chăm vẫn còn được lưu giữ, trong đó ghi lại các dấu mốc lịch sử của tháp, như việc xây dựng, tôn tạo tháp, xây dựng các tượng thần.
Khu bia ký của Tháp bà Ponagar
Đáng chú ý là tấm bia viết về truyền thuyết thánh mẫu Po Ana Gar do người chăm dựng lên từ năm 1856, sau đó chúng được chuyển ngữ sang chữ Hán Nôm. Một tấm bia kể chi tiết câu chuyện về nữ thần Po Ina Nagar viết bằng chữ quốc ngữ vào năm 1972. Một tấm bia giới thiệu tổng quan về tháp bà Ponagar Nha Trang bằng chữ quốc ngữ, được dựng năm 2010.
Lễ hội Tháp Bà Ponagar Nha Trang
Nếu có dịp đi du lịch Nha trang vào tháng 3 âm lịch hàng năm, bạn sẽ có cơ hội tham dự lễ hội Tháp Bà Ponagar. Lễ hội diễn ra từ ngày 21-23/3, tái hiện văn hóa lịch sử và văn hóa tâm linh đặc sắc của người Champa. Lễ hội có 2 phần, phần lễ với các nghi thức như tế lễ, thay y, cầu an, thả hoa đăng. Phần hội là các điệu múa đặc sắc của người Chăm, múa bóng, hát chầu văn và các trò chơi dân gian. Từ năm 2001, Lễ hội Tháp Bà đã được Bộ Văn hóa Thông tin Việt Nam xếp hạng là một trong 16 lễ hội quốc gia.
Trên đây là toàn bộ những điểm chính đặc sắc của Tháp Bà. Đây là một địa danh vừa nổi tiếng vừa linh thiêng, vì vậy nếu có dịp đến Nha Trang, bạn đừng quên ghé thăm nơi này nhé.
